دردزایمان
هنگام زایمان،چه اتفاقاتی ممکن است رخ دهدوبه چه نکاتی باید توجه کنیم.شایدبهترباشد ازرسانه های عمومی تشکر کنیم،زیرا همیشه تصویری با جیغ و فریاد و درد از زایمان در ذهن مادران ساخته اند،به همین دلیل مادر از دردزایمان غافلگیرنمی شود.ولی در عین حال همین مسئله باعث شده خانم ها از زایمان و درد آن بیش از هرچیز دیگری بترسد.درد نقش بسیار مهمی در پیشرفت روند زایمان دارد و این نکته ای است که بسیاری از خانم ها تا قبل از زایمان نمی توانند آن را درک کنند.بسیاری از خانم های بارداربیشتر وقت خود را صرف فکر کردن درباره زایمان،نگرانی برای درد زایمان و چگونگی مقابله با درد زایمان می کنند.البته احساس نگرانی و اضطراب درد زایمان امری بسیار طبیعی است اما اگر این اضطراب و نگرانی بیش از حد طبیعی باشد،تاثیر منفی روی روند زایمان خواهد داشت.میزان دردی که اکثر مادران هنگام زایمان تجربه می کنندبه عوامل گوناگونی بستگی دارد.
عواملی که در ایجاد و تشدید درد زایمان نقش دارند
به طور کلی درد در دو صورت،اول جراحت و دوم تغییر در عملکرد عضوی در بدن بوجود می آید.اگرشما انگشت خود را با چاقو ببرید،مغزپیامی از بافت یا اعصاب آسیب دیده دریافت می کند.مغزاطلاعات دریافتی (چاقو،مقدارخون ریزی،عمق بریدگی)را پردازش و تفسیر کرده سپس شما در انگشت و محل بریدگی احساس درد می کنید.درد زایمان به دلیل تغییر در عملکردبرخی اعضاء بدن به وجود می آید.در ماهیچه بزرگی در بدن است،که هنگام زایمان منقبض وآزاد می شود.دهانه رحم کشیده و باز می شود.مفاصل و رباط های لگن در حال حرکت و کشش هستند.ماهیچه کف لگن و پرینه (ناحیه بین آلت تناسلی و مقعد)در حال کشیده شدن هستند.بنابراین هنگام زایمان ،عملکرد این اعضاء تغییر می کندکه همین تغییرات ،باعث بروز ناراحتی و درد می شود.در حالت اول درد به دلیل بروز جراحت ایجاد می شود،به این معناست که خطری وجود دارد و باید برای حل مشکل ناگهانی که به دلیل جراحت و آسیب دیدگی بوجودآمده اقدامات ضروری و اولیه انجام گیرد.حالت دوم که درد به دلیل تغییر عملکرد عضوی در بدن بوجود می آید،مشکل ساده تر بوده و خطر کمتری فرد را تهدید می کندبنابراین اقدامات اولیه و اورژانسی برای حل مشکل انجام نمی گیردو فرد در معرض خطر جدی و اورژانسی قرار ندارد.
فرآینددرد زایمان-مرحله اول
وقتی درد زایمان آغاز می شود،بدن اکسی توسین ترشح می کند که این هورمون رحم را برای انقباض بیشتر تحریک می کند. این مرحله را اولین مرحله زایمان می گویند.دراین مرحله باز شدن و انبساط دهانه رحم آغاز می شود.این امکان وجود داردکه در ایتدای شروع روند زایمان،یعنی زمانی که دهانه رحم در حال نازک شدن وآماده شدن است،شما دردی احساس نکنید.نهایتا وقتی دهانه رحم باز و متسع می شوددرد و ناراحتی شما نیز آغاز می شود.زمانی که بافت های دهانه رحم کشیده می شوند،گیرنده های عصبی فشار را به مغزتان منتقل می کنند.مغز در پاسخ به این پیام،اکسی توسین بیشتری ترشح می کند.زمانی که اکسی توسین بیشتری ترشح می شود،انقباض های رحمی افزایش یافته ،مدت زمان انقباض ها طولانی تر شده،قدرت انقباض ها بیشتر و فاصله زمانی بین انقباض ها کمتر می شود.بسیاری از خانم ها درد زایمان را به درد شدید قاعدگی تشبیه میککند.معمولا این انقباض ها حدود سی ثانیه طول می کشدو درد در منطقه دهانه رحم احساس می شود.وقتی انقباض های رحم شدیدتر می شودپیام های بیشتری به مغز فرستاده می شود و مغز اندروفین ترشح می کند.اندروفین نقش مسکن را ایفا می کند و به مغز پیغام می دهداکسی توسین بیشتری ترشح کندو با ترشح بیشتر اکسی توسین روند زایمان پیشرفت می کند.به انقباض های رحمی توجه کنید.شماباید روی هر انقباض تمرکزکنید.درقسمت دوم مرحله اول زایمان،انقباض ها حدود یک دقیقه طول می کشندو قبل ازپایان درد،نقطه اوج قابل توجهی برای درد وجود دارد.هر انقباض فشار و کشش زیادی روی روباط ها و ماهیچه های اطراف رحم وارد می شود.فشاربه سمت پایین بدن شما منتقل می شودو در قسمت دهانه رحم واعضاء دیگر بدن مانند مثانه یا روده ها درد شدیدتری را احساس و تجربه می کنید.
فرآینددرد زایمان-مرحله دوم
مرحله دوم زایمان زمانی آغاز می شودکه دهانه رحم به خوبی باز ومتسع شده باشد.دراین مرحله انقباض های رحمی ،دهانه رحم را بازتر نمی کنند،ولی نوزاد را به سمت پایین واژن هدایت می کنند تا نوزاد بتواند از بدن خارج شود.بیشتر مادران این مرحله را با فشار زیاد دتوصیف می کنندو مادرفشار بیشتر از درد احساس می کند.دراین مرحله که نوزاد رو به پایین هل داده می شود،انقباض ها همراه با فاصله و غیر ارادی است.شما برای خروج نوزادنباید کار خاصی انجام دهید فقط هنگام انقباض رحم با بدن خود همکاری کنید.زمانی که سرنوزادبه سمت لگن خاصره و قسمت پایین بدن و واژن حرکت می کندشما فشار را بیشتر احساس می کنید. به مثانه و روده فشار وارد می شود و رباط ها برای ایجاد فضای مورد نیاز کشیده می شوند.تغییرات زیادی که در عملکرد بدن شما بوجود می آید،باعث می شودشما احساسات گوناگونی از قبیل ناراحتی،فشار و حتی درد زیادی را تجربه کنید.ممکن است،مرحله دوم زایمان طولانی تر شود تا واژن و پرینه (ناحیه بین آلت تناسلی ومقعد)زمان کافی برای کشش داشته باشندو به آرامی کشیده شوند.این مسئله باعث می شود،خطر پاره شدن وآسیب دیدن کف لگن خاصره کاهش یابد.لحظات پایانی زایمان و تولد احساسات جدیدی را برای مادر به همراه دارد.واژن وپرینه اندازه خود را با سر نوزاد (مهم ترین قسمت)تطبیق می دهند.اگرانگشتان خود راروی هرقسمت از دهان خود بگذارید و به سمت بیرون بکشیدمی توانیداحساسی شبیه آنچه در پرینه هنگام بیرون آمدن سرنوزاد رخ می دهدرا تجربه کنید.اغلب اوقات این احساس را(حلقه آتش)می نامند.این لحظات با حسی همانند سوزش و سوختگی بسیار شدید همراه است.این لحظات کوتاه است و زمانی که بزرگترین قسمت بدن نوزاد،یعنی سر او خارج می شودپایان می یابد.
چه عواملی باعث افزایش احساس درد می شود؟
در حین زایمان اگر میزان اکسی توسین و اندورفین افزایش یابد مادر درد کمتری احساس می کند.ترکیب این دو هورمون تاثیربسیار خوبی در افزایش انقباضات رحمی دارد(به فرایندزایمان برای تولد نوزاد کمک می کند.)و می تواند دید و احساس مادر را نسبت به درد زایمان تغییر دهد.
حسی که مادر نسبت به درد زایمان دارد.
-تجربه های قبلی مادر از درد
-میزان اعتماد به نفس مادر
-فضایی که مادر در آن قرار دارد وحمایت اطرافیان از او
-اعتقادات فرهنگی و اجتماعی موجود درباره درد زایمان